ประสิทธิผลของโปรแกรมการติดตามการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลินและการติดตามเยี่ยมบ้าน

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาประสิทธิผลของ โปรแกรมการติดตามการดูแลตนเอง ร่วมกับการติดตามเยี่ยมบ้าน โดยพิจารณาผลลัพธ์ด้านระดับนํ้ำตาลในเลือด HbA1C ความรู้ และพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วย เปรียบเทียบกับ ผู้ป่วยเบาหวานที่ได้รับการสอนสุขศึกษาตามปกติในศูนย์สุขภาพชุมชน
วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาแบบกึ่งทดลอง (quasi-experimental study) กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลิน จำนวน 60 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 30 คน และกลุ่มควบคุม 30 คน ดำเนินการในเขตบริการของเขตศูนย์สุขภาพชุมชนเมืองอุตรดิตถ์ 1 โปรแกรมที่พัฒนาเน้น การให้ความรู้ ข้อแนะนำ แนวทางปฏิบัติตนต่อผู้ป่วยเบาหวาน มีการลงเยี่ยมบ้านผู้ป่วยเบาหวานแต่ละราย โดยมีการวางแผนการเยี่ยมบ้านและการใช้แบบประเมินปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ เข้ามามีส่วนช่วยในการค้นหาปัญหาและกำหนดวัตถุประสงค์ในการเยี่ยมบ้านจากแบบประเมินปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ อย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลา 12 สัปดาห์
ผลการศึกษา: พบว่ากลุ่มทดลองมีระดับค่าเฉลี่ยของ HbA1C ลดลงอย่างชัดเจนจาก 8.2%(S.D.=0.90) เป็น 6.9%(S.D.=0.50) ผลทางวิเคราะห์ทางสถิติแสดงให้เห็นว่า มีการเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ผลทางวิเคราะห์ทางสถิติแสดงให้เห็นว่า มีการเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 การทดลอง บ่งชี้ว่าการเข้าร่วมโปรแกรมการติดตามการดูแลตนเองและการติดตามเยี่ยมบ้าน มีผลอย่างมีนัยสำคัญต่อการควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลิน ในขณะที่กลุ่มควบคุม ไม่พบการเปลี่ยนแปลงระดับ HbA1C (8.1% เป็น 7.9%) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p>0.05) หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาศึกษา นอกจากนี้ ผลการประเมินความรู้และพฤติกรรม พบว่าคะแนนพฤติกรรมการดูแลตนเอง ( = 82.3, S.D.=5.8) และพฤติกรรมการดูแลตนเองในชีวิตประจำวัน (M=43.25, S.D.=2.90) ของกลุ่มทดลองเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ 0.05
สรุป: ผลการศึกษานี้ แสดงให้เห็นว่า การประยุกต์ใช้โปรแกรมการติดตามการดูแลตนเองของผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลินและการติดตามเยี่ยมบ้านอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ผู้ป่วยมีการควบคุมระดับ HbA1C ได้ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 มีศักยภาพในการส่งเสริมการดูแลตนเองและควบคุมระดับนํ้าตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานชนิดไม่พึ่งอินซูลินอย่างมีประสิทธิผล อันนำไปสู่การลดภาระของโรคในระดับชุมชนได้อย่างเป็นรูปธรรม