พระพุทธศาสนากับวัฒนธรรมไทยในภาคเหนือ ของประเทศไทย

ผู้แต่ง

  • สุริยา ภูริปญฺโญ สวนสำราญ คณะศาสนาและปรัชญา มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

พระพุทธศาสนา, วัฒนธรรมล้านนา, ภาคเหนือของประเทศไทย, ความยั่งยืนทางวัฒนธรรม

บทคัดย่อ

พระพุทธศาสนามีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อการหล่อหลอมวัฒนธรรม ภูมิปัญญา และวิถีชีวิตของประชาชนในภาคเหนือของประเทศไทย โดยเฉพาะในสังคมล้านนาซึ่งมีลักษณะวัฒนธรรม ประเพณี และจิตวิญญาณที่งดงาม และมีความสัมพันธ์แนบแน่นกับธรรมชาติและหลักคำสอนทางพระพุทธศาสนา การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทและอิทธิพลของพระพุทธศาสนาที่มีต่อวิถีชีวิต วัฒนธรรม และจิตวิญญาณของชาวล้านนา            ผลการศึกษาพบว่า พระพุทธศาสนาเป็นศูนย์กลางทางจิตวิญญาณและเป็นกรอบแนวคิดสำคัญในการดำเนินชีวิตของชาวพุทธในภาคเหนือ โดยวิถีชีวิตของประชาชนมีความเชื่อมโยงกับพระพุทธศาสนาตั้งแต่เกิดจนถึงตาย       ผ่านกิจกรรมและพิธีกรรมทางศาสนา เช่น การสวดมนต์ การฟังพระธรรมเทศนาในวันธรรมสวนะ การตักบาตร และการประกอบพิธีกรรมตามประเพณีท้องถิ่น ซึ่งสะท้อนถึงการยึดมั่นในหลักธรรมและการสืบทอดคุณค่าทางศาสนาอย่างต่อเนื่อง

องค์ความรู้ที่ได้รับจากการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่า พระพุทธศาสนาไม่เพียงเป็นศาสนาประจำถิ่นเท่านั้น หากแต่เป็นกลไกสำคัญในการธำรงรักษาอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมล้านนา เสริมสร้างความเข้มแข็งทางจิตใจ และก่อให้เกิดความสงบสุขในสังคม อันเป็นพื้นฐานสำคัญของการพัฒนาคุณภาพชีวิตและความยั่งยืนทางวัฒนธรรมของชุมชนล้านนาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน

เอกสารอ้างอิง

กรมศิลปากร. (2548). ประวัติศาสตร์และศิลปกรรมล้านนา. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.

จิตราภรณ์. (2552). การศึกษาและวิเคราะห์ตุงล้านนาในงานพิธีมงคล. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์ล้านนา.

เจริญสุข, ส. (2551). พระพุทธศาสนาในล้านนา: ประวัติและพัฒนาการ. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2541). วัฒนธรรมและพิธีกรรมของชาวล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

บุญมา สุวรรณ. (2551). ประเพณีเข้าพรรษาในล้านนา: ศึกษาจากชุมชนท้องถิ่น. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์ท้องถิ่นล้านนา.

ประเสริฐ ณ นคร. (2535). ประวัติศาสตร์ล้านนา: การเมืองและสังคม. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

พรหมจรรย์. (2550). วัฒนธรรมทางวัตถุของชาวล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

พรทิพย์ วิริยะ. (2554). ตานก๋วยสลาก: ประเพณีการทำบุญและวัฒนธรรมจิตใจของชาวล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์วัฒนธรรมล้านนา.

รัตนา ลิขิตชัย. (2549). ประเพณีและพิธีกรรมล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์เชียงใหม่.

สนิท สมัครการ. (2549). ศิลปวัฒนธรรมล้านนา: การเมือง ศาสนา และสังคม. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์เชียงใหม่.

สุนทร. (2548). วัฒนธรรมล้านนา: ความเชื่อและพิธีกรรม. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์เชียงใหม่.

สุชาติ สุวรรณสิงห์. (2556). วัฒนธรรมจิตใจของชาวล้านนา. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สุวรรณกูฏ, ว. (2539). พุทธศาสนาในล้านนา: การสังคายนาและการเผยแผ่. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์วิชาการ.

สำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่. (2550). วัดและโบราณสถานในเชียงใหม่. เชียงใหม่: สำนักศิลปากรที่ 7 เชียงใหม่.

อเนก นาวิกมูล. (2546). พุทธศิลป์และพิธีกรรมไทย: การแสดงออกของความเชื่อทางศาสนา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

Durkheim, E. (1912). The elementary forms of the religious life. Paris: Alcan.

Geertz, C. (1973). The interpretation of cultures: Selected essays. New York: Basic Books.

ไฟล์ประกอบ

เผยแพร่แล้ว

15-12-2025

รูปแบบการอ้างอิง

สวนสำราญ ส. ภ. . (2025). พระพุทธศาสนากับวัฒนธรรมไทยในภาคเหนือ ของประเทศไทย. BUDDHO, 4(4), 1–9. สืบค้น จาก https://so13.tci-thaijo.org/index.php/Buddho/article/view/568

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความทบทวนทางวิชาการ
Bookmark and Share