COMMUNICATION FOR PROMOTING HEALTH LITERACY IN THE PREVENTION OF IRON DEFICIENCY ANEMIA AMONG WOMEN OF REPRODUCTIVE AGE IN HEALTH REGION 3
Keywords:
Iron-Deficiency Anemia, Women of reproductive-age, Health Literacy, Health CommunicationAbstract
This mixed-methods research aimed to assess the health literacy and develop the health communication strategy to enhance such literacy within the same population. The conceptual framework was grounded in the Department of Health’s model of health literacy and Health Communication Theory. The quantitative component involved a sample of 404 women, determined using Krejcie and Morgan’s table at a 95% confidence level. Data collection tools included a health literacy questionnaire and focus group discussions. The quality of the research instrument was verified using the Index of Item-Objective Congruence (IOC), with all items receiving scores of 0.99 and 1.00. Items with a discrimination index of 0.20 or higher were selected for inclusion. A try-out was conducted with 30 women of reproductive-age who were not the study sample. The reliability of the health literacy questionnaire was assessed using Cronbach’s alpha coefficient of 0.96. The data were analyzed using frequency, percentage, mean, standard deviation, and paired t-test, while qualitative data were subjected to content analysis.
This study highlights the effectiveness of health communication in promoting health literacy for the prevention of iron-deficiency anemia among women of reproductive-age in Health Region 3. The findings indicate that such communication strategies significantly enhance the health literacy of the target group, leading to improved behaviors related to the prevention of iron-deficiency anemia.
Therefore, health communication aimed at strengthening health literacy can serve as a crucial mechanism in promoting preventive health behaviors. It not only empowers individuals to make informed health decisions but also has the potential to be applied in broader public health communication strategies to prevent various diseases and health risks effectively.
Downloads
References
กรมควบคุมโรค. (2561). องค์ประกอบความรอบรู้ด้านสุขภาพและการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพระดับบุคคล. เอกสารการบรรยายโครงการพัฒนาศักยภาพนักสื่อสารความเสี่ยงกรมควบคุมโรค สำนักสื่อสารความ เสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ. วันที่ 26-27 พฤศจิกายน 2561 โรงแรมการ์เด้นคลิฟ รีสอร์ท จังหวัดชลบุรี.
กรมควบคุมโรค. (2562). โครงการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาความรอบรู้ด้านเอชไอวีและโรคติดต่อทางเพศ สัมพันธ์ (HIV & STIs Health Literacy) ส่วนกลาง ครั้งที่ 1/2562. วันที่ 14-15 มกราคม 2562 โรงแรม ไมด้า. กองโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์.
กรมควบคุมโรค. (2564). คู่มือกระบวนการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันควบคุมโรคและภัยสุขภาพ. สำนักสื่อสารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ.
กรมอนามัย, สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข, มหาวิทยาลัยมหิดล. (2561). รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการสำรวจ ความรอบรู้ด้านสุขภาพในกลุ่มประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไป พ.ศ.2560 (ระยะที่ 1). สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข. https://www.hsri .or.th/researcher/research/new-release/detail/11454
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2561). การเสริมสร้างและประเมินความ รอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ. กระทรวงสาธารณสุข.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566). รายงานผลการดำเนินงานพัฒนา ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ ปี 2566. กระทรวงสาธารณสุข. https://hed.hss.moph.go.th/results-health/
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. (2561). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: เข้าถึง เข้าใจ และการนำไปใช้. (พิมพ์ครั้งที่ 2). อมรินทร์.
ขวัญเมือง แก้วดำเกิง. (2562). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: ขั้นพื้นฐาน ปฏิสัมพันธ์ วิจารณญาณ. อมรินทร์.
ชญาดา อินทร์ยอด. (2567). การศึกษาปัจจัยที่มีผลกับความรอบรู้ด้านสุขภาพของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านตำบลด่านทับตะโก อำเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี. วารสารสหเวชศาสตร์และสุขภาพชุมชน, 1(1), 59-80.
ชะนวนทอง ธนสุกาญจน์ และ นรีมาลย์ นีละไพจิตร. (2558). การพัฒนาเครื่องมือวัดความรู้แจ้งแตกฉานทาง สุขภาพ (Health Literacy) สำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูง. โรงพยาบาลนครพิงค์. https://www.nkp-hospital.go .th/th/H.ed/mFile/20180122115054.pdf
ชินตา เตชะวิจิตรจารุ. (2561). ความรอบรู้ด้านสุขภาพ: กุญแจสำคัญสู่พฤติกรรมสุขภาพและผลลัพธ์สุขภาพที่ดี. วารสารพยาบาลทหารบก, 19(ฉบับพิเศษ), 1-11.
ญษมณ ละทัยนิล. (2562). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพของนักศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง จังหวัดราชบุรี [การศึกษาค้นคว้าอิสระปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง].
ตำแหน่ง สินสวาท, บังอร กล่ำสุวรรรณ์, สมบูรณ์ ชินบุตร และอนงค์ ชีระพันธ์. (2549). การแก้ไขภาวะโลหิต จางจากการขาดธาตุเหล็กในหญิงวัยเจริญพันธุ์์โดยการมีส่วนร่วมของเครือข่ายสุขภาพอำเภอจังหาร จังหวัดร้อยเอ็ด. กรมพัฒนาการส่งเสริมสุขภาพและพัฒนาอนามัยสิ่งแวดล้อมศูนย์อนามัยที่ 6 ขอนแก่น.
ธนปนันท์ อัครวีรวัฒน์ และ พรรณี บัญชรหัตถกิจ. (2565). การสื่อสารสุขภาพเพื่อการสร้างเสริมสุขภาพใน ชุมชน. วารสารสาธารณสุขแพร่เพื่อการพัฒนา, 2(1), 78-89.
ประพันธ์ เข็มแก้ว และ นิกรณ์รัตน์ ภักดีวิวัฒน์. (2564). การศึกษาความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรม ส่งเสริมสุขภาพของประชาชนกลุ่มวัยทำงานในเขตจังหวัดพิจิตร. วารสารวิจัยและวิชาการสาธารณสุข จังหวัดพิจิตร, 2(2), 32-42.
เบญจวรรณ สอนอาจ. (2562). แนวทางการสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพของ ประชากรวัยทำงานในเขตกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล [วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยศิลปากร].
พิทยา ไพบูลย์ศิริ. (2561). ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพ 3อ 2ส ของผู้บริหารภาครัฐ จังหวัดพระนคร ศรีอยุธยา. วารสารสมาคมเวชศาสตร์ป้องกันแห่งประเทศไทย, 8(1), 97-107.
ศุภิสรา วรโคตร, ปราณี ธรโสภณ. (2552). การพัฒนารูปแบบการดูแลตนเองของหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะโลหิต จางจากการขาดธาตุเหล็ก ของงานอนามัยแม่และเด็ก อำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร [การศึกษาอิสระปริญญามหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยขอนแก่น].
ศูนย์เรียนรู้สุขภาวะ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. (2563). กระบวนการเรียนรู้ที่สร้าง ความรอบรู้ด้านสุขภาพ (Health Literacy). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. https://dol.thaihealth.or.th/Media/Index/ac39cb3d- ede5-ea11-80ec00155d09b41f
สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2561). คู่มือการดำเนินงานสาวไทยแก้มแดง. กระทรวงสาธารณสุข. https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/book/194145
สำนักสื่อสารความเสี่ยงและพัฒนาพฤติกรรมสุขภาพ. (2562). รายงานสรุปผลการพัฒนารูปแบบการสร้างเสริม ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการป้องกันควบคุมโรค ปีงบประมาณ 2563. กรมควบคุมโรค.
วิชัย วงษ์ใหญ่ และ มารุต พัฒผล. (2563). การเรียนรู้เชิงสร้างสรรค์ (พิมพ์ครั้งที่ 1). จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.
วิมล โรมา และ สายชล คล้อยเอี่ยม. (2562). รายงานการสำรวจความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชนไทย อายุ 15 ปี ขึ้นไป พ.ศ. 2562. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
วัชราพร เชยสุวรรณ, อมลวรรณ ตันแสนทวี และคณะ. (2561). ปัจจัยคัดสรรคที่สัมพันธ์กับความรอบรู้ด้าน ของนักเรียนพยาบาลศาสตร์ วิทยาลัยพยาบาลกองทัพเรือ. วารสารแพทย์นาวี, 45(2), 250-266.
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. (2567,2568). ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ HDC (Health Data Center): รายงานงานมาตรฐาน ส่งเสริมป้องกัน งานโภชนาการ ร้อยละของหญิงวัยเจริญพันธุ อายุ 15-49 ปี ได้รับการคัดกรองภาวะโลหิตจางในขณะที่ไม่ได้ตั้งครรภ์และพบภาวะโลหิตจาง. กระทรวงสาธารณสุข. https://hdc.moph.go.th/center/public/standard-report-detail/d33e0581f3a43d282023405565c85b
อรทัย รุ่งวชิรา, วิไลลักษณ์ ลังกา, รุ่งทิวา แย้มรุ่ง, และสุนีย์ ละกาปั่น. (2564). การประเมินความต้องการ จำเป็นในการส่งเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมสุขภาพผู้สูงอายุที่เป็นโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ศูนย์การแพทย์และฟื้นฟูบึงยี่โถ จังหวัดปทุมธานี. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข, 31(2), 54-67.
Bandura, A. (1977). Social learning theory. Prentice-Hall.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice-Hall.
Burns, N., & Grove, S. K. (2005). The practice of nursing research: Conduct, critique, and utilization. Elsevier Saunders.
Cronbach, L. J. (1990). Essentials of psychological testing (5th ed.). UCL Press.
Eiko Goto., Ishikawa, H., Okuhara, T., & Kiuchi, T. (2014). Relationship of health literlacy with utilization of health-care services in a general Japanese population. Preventive medicine reports. https://www.sciencedirect.com/science /article/pii/S2211335519300099
Hovland, C. I., & Weiss, W. (1951). The influence of source credibility on communication effectiveness. Public Opinion Quarterly, 15(4), 635-650.
Institute for Healthcare Improvement (IHI). (n.d.). Ask Me 3®. Institute for Healthcare Improvement. https://www.ihi.org/resources/tools/ask-me-3-good-questions-your-good-health
Kickbusch, L., Pelikan, J. M., Apfel, F., & Tsouros, A. D. (2013). Health literacy: The solid facts. Copenhagen: World Health Organization Regional Office for Europe. UNSW. https://shorturl.asia/qdwU1
Krathwohl, D. R., Bloom, B. S., & Masia, B. B. (1964). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook II: Affective domain. David McKay.
Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), 607-610.
Likert, R. (1961). New Patterns of Management. McGraw-Hill.
Likert, R. (1967). The method of constructing an attitude scale. In Fishbein, M. (Ed.), Attitude theory and measurement. Wiley & Sons.
McNaughton, C. D., Kripalani, S., Cawthon, C., Mion, L. C., Wallston, K. A.., & Roumie, C. L. (2014). Association of health literacy with elevated bood pressure: a cohort study of hospitalized patients. Medical Care Journal, 52(4), 346-353.
Merrill, J. C., & Lowenstein, R. L. (1971). Media, messages, and men: New perspectives in communication. David McKay Company.
Nutbeam, D. (2000). Health literacy as public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21th century. Health Promotion International, 15(3), 259-267.
Nutbeam, D. (2008). The evolving concept of health literacy. Social Science & Medicine, 67(12), 2072-2078.
Parker, R. M., Ratzan, S. C., & Lurie, N. (2020). Health literacy: A policy challenge for advancing high-quality health care. Health Affairs, 22(4), 147-153.
Petty, R. E., & Cacioppo, J. T. (1986). Communication and persuasion: Central and peripheral routes to attitude change. Springer-Verlag.
Pleasant, A. (2012). Health literacy around the world: Part 1 health literacy efforts outside of the United States. Institute of Medicine.
Ratzan, S. C. (2012). Health literacy: Communication for the public good. Health Promotion International, 27(3), 289–291.
Rogers, E. M. (2003). Diffusion of innovations (5th ed.). Free Press.
Rosenstock, I. M. (1974). Historical origins of the health belief model. Health Education Monographs, 2(4), 328-335.
Schramm, W. (1954). How communication works. In W. Schramm (Ed.), The process and effects of mass communication. University of Illinois Press.
Streiner, D. L., & Norman, G. R. (2008). Health measurement scales: A practical guide to their development and use (4th ed.). Oxford University Press.
Uchida, T. (1995). Overview of iron metabolism. International Journal of Hematology, 62(4), 193-202.
Ueno, M., Takeuchi, S., Oshiro, A., & Kawaguchi, Y. (2013). Relationship between oral health literacy and oral health behaviors and clinical status in Japanese adults. Journal of Dental Sciences, 8(2), 170-176.
Vamos, S. D., Vine, M. E., Gordon, I. D., & Alaimo, D. F. (2024). The role of health literacy in patient-physician communication: A scoping review. Health Behavior and Policy Review, 1(4), 1624–1654.
Virutsetazin, K., & Wimonwatmethee, T. (2006). A study of anemia among physical education students Srinakharinwirot University (Research report). Srinakharinwirot University.
World Health Organization. (2023). Anaemia in women and children. World Health Organization. https://www..who.int/data/gho/data/themes/topics /anaemia
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Journal of Research Innovation for Society
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
This article is published under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License (CC BY-NC-ND 4.0), which allows others to share the article with proper attribution to the authors and prohibits commercial use or modification. For any other reuse or republication, permission from the journal and the authors is required.
