แนวคิดมนุษยนิยมในปรัชญาขงจื๊อ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษามนุษยนิยมในปรัชญาขงจื๊อ จากการศึกษาพบว่า มนุษยนิยมในปรัชญาขงจื๊อมีลักษณะที่เน้นธรรมชาติของความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ โดยมนุษย์ต้องมีคุณธรรมประจำตนและอยู่ร่วมกันอย่างสันติสุขทั้งแก่ตนเองและผู้อื่น มนุษย์ในอุดมคติจำแนกเป็น 2 ประเภท คือ 1) นักปราชญ์ หมายถึง ผู้มุ่งมั่นทำประโยชน์ เป็นผู้มีความสมบูรณ์ด้วยคุณธรรมและสุภาพอ่อนโยน ลักษณะที่สำคัญของนักปราชญ์ คือ เป็นผู้ช่วยเหลือชาวโลก เป็นผู้แก้ไขปัญหาและปลดเปลื้องความทุกข์ของมนุษย์ 2) สุภาพชน คือ ผู้ฝึกฝนพัฒนาตนด้วยคุณธรรมจากภายในและแบบอย่างที่ดีจากภายนอก โดยแนวคิดมนุษยนิยมของขงจื๊อประกอบด้วย 1) ความนิยมในการศึกษา 2) ความนิยมในการทำงาน 3) ความนิยมในการมัธยัสถ์ 4) ความนิยมในการเชื่อมโยงระหว่างมนุษยนิยม เทวนิยมและโชคชะตานิยม 5) ความนิยมในบทเพลงและดนตรี องค์ความรู้ใหม่จากการศึกษาครั้งนี้พบว่า แนวคิดมนุษยนิยมในปรัชญาขงจื๊อเป็นหลักการพัฒนาศักยภาพและคุณภาพชีวิตทั้ง 5 ด้าน คือ (1) ด้านใฝ่หาความรู้ (2) ด้านใช้ความรู้ความสามารถในการสร้างประโยชน์ (3) ด้านความพอดีในการดำเนินชีวิต (4) ด้านความคิดในการเชื่อมโยงประเพณีดั้งเดิม และ (5) ด้านความสุนทรียภาพทางจิตใจในทางวัฒนธรรม โดยวางอยู่บนกรอบของหลักมนุษยธรรม 7 ด้าน คือ อี้ เหริน จง สู่ หลี่ ฉื่อ หมิง เพื่อบรรลุความเป็นปราชญ์และสุภาพชน