การศึกษากระบวนการพัฒนาชุมชนบ้านดงน้อย ตำลพระธาตุ อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 1. เพื่อศึกษาศักยภาพชุมชนบ้านดงน้อย ตำลพระธาตุ อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม และ 2. เพื่อศึกษากระบวนการพัฒนาชุมชนบ้านดงน้อย ตำลพระธาตุ อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม เป็นการวิจัยแบบเชิงคุณภาพ  มีเครื่องมือในการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์และแบบสังเกต โดยมีกลุ่มเป้าหมายในการวิจัย จำนวน 30 คน ประกอบด้วย ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำชุมชน และประชาชนในชุมชนของบ้านดงน้อยที่มาจากการเลือกแบบเจาะจงทั้งหมด แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้จากเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องและเครื่องมือการวิจัยมาวิเคราะห์แบบเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า 1) ศักยภาพชุมชนบ้านดงน้อย ตำลพระธาตุ อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม ประกอบด้วย 1.1) ศักยภาพด้านวัฒนธรรมฮีต 12 คือ การสืบทอด “ฮีตสิบสอง” ซึ่งเป็นแนวทางการดำเนินชีวิตที่ผูกพันกับประเพณีในแต่ละเดือนตลอดทั้งปี เช่น บุญข้าวจี่ บุญผะเหวด บุญเข้าพรรษา และบุญกฐิน 1.2) ศักยภาพด้านการเกษตร คือ การเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจสำคัญ เช่น ข้าว ปลูกพืชผสมผสาน พืชผักสวนครัว 1.3) ศักยภาพด้านทุนมนุษย์ คือ คนในชุมชนยังมีจิตสำนึกในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและประเพณีท้องถิ่น และในชุมชนมีความร่วมมือและเอื้อเฟื้อเกื้อกูลกันสูง 1.4) ศักยภาพด้านผลิตภัณฑ์การประดิษฐ์หุ่นหมอลำจากกระติบข้าวเหนียว - พระพุทธรูปไหลสาน คือ ภูมิปัญญาท้องถิ่น กระติบข้าวเหนียวมาสานจากไม้ไผ่มาสร้างสรรค์เป็นหุ่นกระติบ และผลิตภัณฑ์พระพุทธรูปไหลสาน โดยการสานต้นไหลหุ้มพระพุทธรูป และ 2) กระบวนการพัฒนาชุมชนบ้านดงน้อย ตำลพระธาตุ อำเภอนาดูน จังหวัดมหาสารคาม ประกอบด้วย 2.1) การจัดทำแผนพัฒนาโดยชุมชน คือ กระบวนการที่เปิดโอกาสให้คนในชุมชนทุกกลุ่มมีส่วนร่วมในการคิด วิเคราะห์ วางแผน และตัดสินใจเกี่ยวกับแนวทางพัฒนาชุมชนของตนเอง 2.2) การส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์ในชุมชน คือ การสนับสนุนการใช้ความคิดสร้างสรรค์ ความรู้ นวัตกรรม และวัฒนธรรม มาสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับสินค้าและบริการ เพื่อสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจใหม่ ๆ และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนในชุมชน และ 2.3) การพัฒนาการท่องเที่ยวโดยชุมชน คือ กระบวนการที่คนในชุมชนมีบทบาทในการจัดการท่องเที่ยว ทั้งการวางแผน การดำเนินกิจกรรม และการแบ่งปันผลประโยชน์