การคิดเชิงนวัตกรรมเพื่อพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ของประเทศไทย

บทคัดย่อ

       บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์องค์ความรู้เกี่ยวกับการคิดเชิงนวัตกรรมในการพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ของไทย จากการศึกษาเอกสารและสังเคราะห์เนื้อหาพบว่า การคิดเชิงนวัตกรรม เป็นกุญแจสำคัญในการขับเคลื่อนการศึกษาไทยให้ก้าวไปข้างหน้าในยุคดิจิทัลที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว การนำแนวความคิดในการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ ๆ ที่มุ่งเน้นแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น จะช่วยสร้างคุณค่าของผลงานและเกิดประโยชน์แท้จริง มีขั้นตอน คือ 1) กำหนดปัญหาหรือโจทย์ 2) รวบรวมข้อมูล 3) การสร้างแนวคิด 4) การพัฒนาและทดสอบ 5) การปรับปรุงและนำไปใช้ ผลลัพธ์ที่ได้จากกระบวนการดังกล่าว คือ วิธีการ กระบวนการ ผลงานชิ้นใหม่ หรือนวัตกรรมใหม่ ที่เกิดขึ้นแล้วผู้อื่นสามารถนำไปปรับปรุงและหรือไปใช้ได้จริง เกิดมูลค่า โดยเกิดขึ้นได้จากกระบวนการจัดการเรียนรู้ในชั้นเรียน ด้วยรูปแบบและวิธีการจัดการเรียนรู้ต่าง ๆ ได้แก่ 1) การจัดการเรียนรู้เชิงรุก 2) การเรียนรู้โดยใช้กิจกรรมเป็นฐาน 3) การจัดการเรียนรู้แบบสร้างสรรค์เป็นฐาน 4) การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน และ 5) การจัดการเรียนรู้โดยใช้โครงงานเป็นฐาน ซึ่งวิธีการจัดการเรียนรู้ดังกล่าวมุ่งเน้นให้ผู้เรียนแก้ปัญหาด้วยตนเอง จนเกิดคุณลักษณะความเป็นนวัตกรของผู้เรียน ที่แสดงออกมา ดังนี้ 1) ผู้เรียนเป็นผู้มีความคิดริเริ่ม  2) ผู้เรียนมีความเป็นผู้นำ 3) มีทักษะในการคิดเชิงบูรณาการ  4) มีความสงสัย ใคร่รู้  และ 5) การร่วมมือกับผู้อื่น  ดังนั้นการพัฒนาการศึกษาวิทยาศาสตร์ให้เกิดการคิดเชิงนวัตกรรมจึงเป็นสิ่งที่ทุกคนควรตระหนักรู้ เพื่อเตรียมความพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงของโลกปัจจุบัน