แนวทางวิธีวิทยาการวิจัยเพื่อการพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอนที่สอดคล้องกับ บริบทอุดมศึกษา 2580
คำสำคัญ:
วิธีวิทยาการวิจัย, นวัตกรรมการสอน, เทคโนโลยีการศึกษาบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและแนวโน้มของการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีการสอนสมัยใหม่ในระดับอุดมศึกษา (2) วิเคราะห์วิธีวิทยาการวิจัยที่เหมาะสมต่อการพัฒนาและประยุกต์ใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีการเรียนการสอน และ (3) เสนอแนวทางในการเลือกใช้วิธีวิทยาการวิจัยที่สอดคล้องกับบริบทของอุดมศึกษาในยุคดิจิทัลและรองรับการเปลี่ยนแปลงในปี พ.ศ. 2580 โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ กลุ่มตัวอย่างได้แก่ อาจารย์ ผู้บริหาร ผู้เชี่ยวชาญ และนิสิตในระดับอุดมศึกษา ซึ่งคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) จำนวน 26 คน เก็บข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์เชิงลึกที่ครอบคลุม 5 ประเด็นหลัก ได้แก่ การใช้เทคโนโลยีในการสอน นวัตกรรมทางการศึกษา ผลกระทบของการใช้นวัตกรรม ความท้าทายที่พบ และแนวทางการเลือกใช้วิธีวิทยาการวิจัย ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพปัจจุบันและแนวโน้มของการใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีการสอนสมัยใหม่ในระดับอุดมศึกษา พบว่า การวิจัยในการพัฒนานวัตกรรมการเรียนการสอนในบริบทอุดมศึกษาควรใช้วิธีวิทยาการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods) รวมทั้งการเก็บข้อมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ เพื่อศึกษาพฤติกรรมการเรียนรู้และประสบการณ์ของผู้สอนและผู้เรียน พร้อมทั้งใช้เทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น Big Data, Learning Analytics, และ AI ในการวิเคราะห์ข้อมูล 2. วิธีวิทยาการวิจัยที่เหมาะสมต่อการพัฒนาและประยุกต์ใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีการเรียนการสอน พบว่า การวิจัยนวัตกรรมและเทคโนโลยีการสอนในยุคดิจิทัลควรใช้วิธีวิทยาการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods) เพื่อเก็บข้อมูลทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพ รวมถึงการใช้ Big Data, Learning Analytics, และ AI ในการศึกษาแนวโน้มการเรียนรู้ นอกจากนี้ยังควรพัฒนาแนวทางการวิจัยที่เน้นการออกแบบและพัฒนานวัตกรรมการศึกษา (Design-Based Research) เพื่อให้เหมาะสมกับบริบทของอุดมศึกษาในอนาคต 3. แนวทางในการเลือกใช้วิธีวิทยาการวิจัยที่สอดคล้องกับบริบทของอุดมศึกษาในยุคดิจิทัลและรองรับการเปลี่ยนแปลงในปี พ.ศ. 2580 พบว่า การใช้นวัตกรรมและเทคโนโลยีในการเรียนการสอนระดับอุดมศึกษามีความหลากหลายและส่งผลเชิงบวกต่อการเรียนรู้ของนิสิตอย่างมาก ทั้งในด้านการเข้าถึงข้อมูล การสร้างปฏิสัมพันธ์ และการพัฒนาทักษะที่จำเป็นในศตวรรษที่ 21 อย่างไรก็ตาม ยังคงมีอุปสรรคสำคัญ เช่น ความไม่พร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐานและทักษะของผู้สอน ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนและการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพื่อให้การประยุกต์ใช้เทคโนโลยีเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและยั่งยืน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม. (2564). แผนด้านการอุดมศึกษาเพื่อผลิตและพัฒนากำลังคนของประเทศ พ.ศ. 2561-2580. (ฉบับปรับปรุง). กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม.
ดามธรรม จินากูล. (2565). Research & Development. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. http://web.sut.ac.th/dpn/document/ir/2565/6-R_D-Research%20Mart-IRD-SUT-3.pdf.
ชัยยงค์ พรหมวงศ์. (2554). การวิจัยเชิงวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางการศึกษา. มหาวิทยาลัยศิลปากร. https://educ.su.ac.th/2013/images/stories/210655_01.pdf
บุญชม ศรีสะอาด. (2545). การวิจัยเบื้องต้น (พิมพ์ครั้งที่ 7). สุวีริยาสาส์น.
ปรัชญนันท์ นิลสุข. (2563). การพัฒนาระบบ AI สำหรับการวิเคราะห์ผลการเรียนและออกแบบแผนการสอน. วารสารเทคโนโลยีการศึกษา, 17(1), 89-104.
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. (2561-2580). แผนพัฒนามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ระยะ 20 ปี. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. https://ird.stou.ac.th/wp-content/uploads/2020/11/94.pdf.
มารุต พัฒผล. (2563). การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้ (Research and Development for Innovative Curriculum & Instruction). วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย, 12(1), 176-193.
สิทธิชัย มุ่งตรง. (2566). เทคโนโลยีเสมือนจริงในการศึกษาสมัยใหม่. วารสารการศึกษานวัตกรรม, 12(2), 56-67.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2565). รายงานทิศทางการศึกษาแห่งอนาคตของประเทศไทย (Futures of Education Thailand). สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา
อดิศร แย้มบุญยืน. (2555). การพัฒนานวัตกรรมการจัดการเรียนรู้สำหรับนักศึกษาเตรียมวิศวกรรมศาสตร์. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี, 20(3), 19-30.
Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). SAGE Publications.
Ketsman, O. (2025). Collaborative study explores prevalence of mixed-methods research in ed tech. Northern Illinois University Newsroom. Northern Illinois University. https://cedu.news.niu.edu/2025/03/21/collaborative-study-explores-prevalence-of-mixed-methods-research-in-ed-tech.
RIPO KMUTT. (2564). การจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการการเรียนรู้กับการทำงาน (Work-integrated Learning). RIPO KMUTT. https://ripo.kmutt.ac.th/wp-content/uploads/2022/03/64-WiL_AnnualReport.pdf.
Siemens, G. (2013). Learning analytics: The emergence of a discipline. American Behavioral Scientist, 57(10), 1380-1400.
Sohdi, R. (2025). A design-based approach to bridging the gap between university learning and classroom pedagogy in Initial Teacher Education. Journal of Learning Development in Higher Education, 34(2025), 1-27.
Starfishlabz. (2565). การใช้เทคโนโลยี เพื่อสนับสนุนการจัดการเรียนการสอน. Starfishlabz. https://www.starfishlabz.com/blog/760-การใช้เทคโนโลยี เพื่อสนับสนุนการจัดการเรียนการสอน.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารนวัตกรรมการวิจัยเพื่อสังคม

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร