การเปลี่ยนแปลงครอบครัวไทยภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และดิจิทัล
คำสำคัญ:
ครอบครัวไทย, โลกาภิวัตน์, ดิจิทัล, การเปลี่ยนแปลงทางสังคม, ความสัมพันธ์ระหว่างรุ่นบทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงครอบครัวไทยภายใต้กระแสโลกาภิวัตน์และดิจิทัล โดยพิจารณาทั้งมิติด้านโครงสร้าง เศรษฐกิจ วัฒนธรรม และความสัมพันธ์ระหว่างรุ่น ครอบครัวไทยได้ปรับตัวจากครอบครัวขยายสู่ครอบครัวเดี่ยวและครอบครัวรูปแบบใหม่ อาทิ ครอบครัวเลี้ยงเดี่ยว ครอบครัวผสม และคู่สมรสเพศเดียวกัน ขณะเดียวกันเศรษฐกิจดิจิทัลและการเคลื่อนย้ายแรงงานได้สร้างทั้งโอกาสและความเหลื่อมล้ำ ค่านิยมทางวัฒนธรรมเปลี่ยนแปลงไปสู่ความเท่าเทียมทางเพศและการเลี้ยงดูบุตรในโลกออนไลน์ ขณะที่เทคโนโลยีดิจิทัลก่อให้เกิดทั้งการเชื่อมโยงและความเปราะบางในครอบครัว ผลการศึกษาชี้ว่าครอบครัวไทยกำลังเผชิญทั้งผลกระทบเชิงบวกและเชิงลบ และสะท้อนถึงความต่อเนื่องกับการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม บทความเสนอแนวทางพัฒนาครอบครัวเข้มแข็งผ่านการเสริมสร้างทักษะดิจิทัล การสนับสนุนสวัสดิการที่เหมาะสม และการฟื้นฟูบทบาทของศาสนาและชุมชนท้องถิ่นเพื่อรองรับพลวัตโลกยุคใหม่
เอกสารอ้างอิง
โครงการวิจัยจุฬาลงกรณ์. (2539). การเปลี่ยนแปลงครอบครัวไทยกับกระบวนการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
นฤมล นันท์ศิริ. (2548). โครงสร้างและบทบาทของครอบครัวไทยในสังคมเกษตรกรรม. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ประเวศ วะสี. (2556). สังคมไทยกับการเปลี่ยนแปลงครอบครัว. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์หมอชาวบ้าน.
พิเชฐ สายพันธ์. (2554). ครอบครัวไทยกับพุทธศาสนา: บทบาทและการเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.
Asis, M. M. B. (2006). Living with migration: Experiences of left-behind children in the Philippines. Asian Population Studies, 2(1), 45–67.
Beck, U., & Beck-Gernsheim, E. (2002). Individualization: Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequences. London: Sage.
Castells, M. (2010). The Rise of the Network Society. Oxford: Wiley-Blackwell.
Cherlin, A. J. (2010). The Marriage-Go-Round: The State of Marriage and the Family in America Today. New York: Vintage.
Connell, R. (2009). Gender in World Perspective. Cambridge: Polity Press.
Giddens, A. (2002). Runaway World: How Globalisation is Reshaping Our Lives. London: Profile Books.
Hampton, K., Sessions, L., & Her, E. J. (2011). Core networks, social isolation, and new media. Information, Communication & Society, 14(1), 130–155.
Inglehart, R., & Baker, W. E. (2000). Modernization, Cultural Change, and the Persistence of Traditional Values. American Sociological Review, 65(1), 19–51.
Inglehart, R., & Welzel, C. (2005). Modernization, Cultural Change, and Democracy: The Human Development Sequence. Cambridge: Cambridge University Press.
Keyes, C. F. (2014). Finding Their Voice: Northeastern Villagers and the Thai State. Chiang Mai: Silkworm Books.
Livingstone, S., & Helsper, E. J. (2007). Gradations in digital inclusion: Children, young people and the digital divide. New Media & Society, 9(4), 671–696.
OECD. (2011). Doing Better for Families. Paris: OECD Publishing.
Tapscott, D. (2009). Grown Up Digital: How the Net Generation is Changing Your World. New York: McGraw-Hill.
Thornton, A., & Lin, H. S. (1994). Social Change and the Family in Taiwan. Chicago: University of Chicago Press.
Twenge, J. M. (2017). iGen: Why Today’s Super-Connected Kids Are Growing Up Less Rebellious, More Tolerant, Less Happy–and Completely Unprepared for Adulthood. New York: Atria Books.
UNICEF. (2019). Children in a Digital World. New York: United Nations Children’s Fund.
Wellman, B., & Haythornthwaite, C. (2002). The Internet in Everyday Life. Oxford: Blackwell.
