กาลามสูตรกับแนวคิดรัฐศาสตร์ตะวันตก: การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบและนัยยะต่อการพัฒนาประชาธิปไตยร่วมสมัย
คำสำคัญ:
กาลามสูตร, รัฐศาสตร์, เสรีนิยม, อรรถประโยชน์นิยม, เหตุผลนิยม, ประชาธิปไตยบทคัดย่อ
กาลามสูตรเป็นหลักคำสอนสำคัญในพระพุทธศาสนาที่ส่งเสริมการใช้วิจารณญาณและปัญญาในการพิจารณาความจริง โดยไม่ยึดติดกับความเชื่อหรืออำนาจใดโดยปราศจากการไตร่ตรอง แม้กาลามสูตรจะเป็นคำสอนที่เกิดขึ้นเมื่อกว่า 2,500 ปีมาแล้ว แต่หลักการของมันยังคงมีความทันสมัยและสามารถนำมาประยุกต์ใช้กับบริบททางการเมืองและสังคมร่วมสมัยได้เป็นอย่างดี บทความวิชาการนี้จึงมุ่งวิเคราะห์ความเชื่อมโยงระหว่างหลักการของกาลามสูตรกับแนวคิดทางรัฐศาสตร์ตะวันตกที่สำคัญ เพื่อแสดงให้เห็นถึงคุณูปการของภูมิปัญญาตะวันออกต่อการพัฒนาการเมืองการปกครองในยุคปัจจุบัน
การศึกษานี้นำเสนอการวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบระหว่างหลักกาลามสูตรกับแนวคิดทางรัฐศาสตร์ตะวันตกที่สำคัญ ได้แก่ เสรีนิยม อรรถประโยชน์นิยม แนวคิดเหตุผลนิยมในยุคเรืองปัญญา และประชาธิปไตย ผลการวิเคราะห์ได้แสดงให้เห็นถึงความสอดคล้องระหว่างหลักการของกาลามสูตรกับแนวคิดเหล่านี้ ทั้งในแง่ของการให้ความสำคัญกับเสรีภาพและความเสมอภาคของปัจเจกบุคคล การเน้นการประเมินจากผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นจริง การใช้เหตุผลและการศึกษาเชิงประจักษ์ ตลอดจนการพัฒนาวิจารณญาณของประชาชนซึ่งเป็นรากฐานสำคัญของประชาธิปไตย
บทความนี้เสนอว่าหลักกาลามสูตรมีคุณูปการอย่างยิ่งต่อการศึกษารัฐศาสตร์ในยุคปัจจุบัน โดยสามารถนำมาประยุกต์ใช้เพื่อพัฒนาวิจารณญาณและปัญญาในการวิเคราะห์ปรากฏการณ์ทางการเมืองการปกครองได้อย่างรอบด้านและลุ่มลึก อันจะนำไปสู่การเสริมสร้างความเข้าใจและการวิเคราะห์ทางการเมืองที่มีคุณภาพ ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของการพัฒนาประชาธิปไตยและธรรมาภิบาลในสังคม
เอกสารอ้างอิง
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2555). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. (พิมพ์ครั้งที่ 32). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ผลิธัมม์.
_______. (2556). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 24). กรุงเทพฯ:พิมพ์พระพุทธศาสนาของธรรมสภา.
Bentham, J. (2000). An introduction to the principles of morals and legislation. Kitchener, Ontario: Batoche Books. (Original work published 1789)
Dahl, R. A. (2020). On democracy. (2nd ed.). New Haven, CT: Yale University Press.
Diamond, L. (2015). In search of democracy. New York, NY: Routledge.
Galston, W. A. (2001). Political knowledge, political engagement, and civic education. Annual Review of Political Science, 4(1), 217-234.
Gutmann, A., & Thompson, D. (2004). Why deliberative democracy?. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Kant, I. (1996). An answer to the question: What is enlightenment? In J. Schmidt (Ed.), What is Enlightenment?: Eighteenth-century answers and twentieth-century questions (pp. 58-64). Berkeley, CA: University of California Press. (Original work published 1784)
Larmore, C. (2004). Liberal and Republican Conceptions of Freedom. In D. Weinstock & C. Nadeau (Eds.), Republicanism: History, Theory, and Practice (pp. 96-119). London: Frank Cass.
Livingstone, S. (2004). Media literacy and the challenge of new information and communication technologies. The Communication Review, 7(1), 3-14.
Mill, J. S. (2001). Utilitarianism. Kitchener, Ontario: Batoche Books. (Original work published 1863)
Mill, J. S. (2015). On Liberty, Utilitarianism and Other Essays (2nd ed.). Oxford, UK: Oxford University Press. (Original work published 1859)
Newman, L. (2024). Descartes' Epistemology. In E. N. Zalta & U. Nodelman (Eds.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2024 ed.). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/sum2024/entries/descartes-epistemology/
Outram, D. (2019). The Enlightenment (4th ed.). Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York, NY: Simon & Schuster.
Roskin, M. G., Cord, R. L., Medeiros, J. A., & Jones, W. S. (2017). Political science: An introduction (14th ed.). New York, NY: Pearson.
Schmidt, J. (Ed.). (1996). What Is Enlightenment?: Eighteenth-century Answers and Twentieth-century Questions. Berkeley, CA: University of California Press.
