บทบาทของพระพุทธศาสนาในประเพณีเลี้ยงแสง บ้านนาแผก เมืองอาดสะพังทอง แขวงสะหวันนะเขด สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

บทคัดย่อ

          บทความวิจัยนี้มี วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของประเพณีเลี้ยงแสง บ้านนาแผก เมืองอาดสะพังทอง แขวงสะหวันนะเขด สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว เพื่อศึกษาความเชื่อเกี่ยวกับประเพณีเลี้ยงแสงฯ และเพื่อศึกษาบทบาทของพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในประเพณีเลี้ยงแสงฯ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้ข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลหลัก 20 รูป/คน

         ผลการวิจัยพบว่า ประวัติความเป็นมาของประเพณีเลี้ยงแสงฯ เกิดมาจากความเคารพที่มีต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ภูตผี วิญญาณ เทวดา ซึ่งผูกพันอยู่กับชาวบ้านนาแผก โดยพวกเขาถือว่า วิญญาณบรรพบุรุษ (ผีปู่ตา) เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ มีอิทธิฤทธิ์เหนือมนุษย์ สามารถดลบันดาลสิ่งดีร้ายต่าง ๆ ให้เกิดขึ้นได้ มีหน้าที่ปกปักรักษาลูกหลานที่ประพฤติดีให้อยู่ดีมีความสุข, ความเชื่อเกี่ยวกับประเพณีเลี้ยงแสงฯ เกิดจากความต้องการของคนหมู่มากที่ต้องการให้มีชีวิตการเป็นอยู่ที่ดี ปราศจากอุปัทวันตราย ครอบครัวอยู่เย็นเป็นสุข เป็นการปกปักรักษาป่าไม้ในบริเวณป่าผีแสงให้มีความอุดมสมบูรณ์ ชาวบ้านนาแผกยังเชื่อว่าการนับถือผีแสงทำให้การเพาะปลูกเจริญงอกงาม ได้รับผลผลิตมาก, บทบาทของพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในประเพณีเลี้ยงแสงฯ ด้านการประนีประนอมกับความเชื่ออื่น ส่วนหนึ่งได้รับอิทธิพลมาจากศาสนาพราหมณ์-ฮินดูที่เชื่อเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือเทวดา ผีปู่ย่าตายายและพิธีกรรมที่ทำต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ส่วนบทบาทด้านการมีส่วนร่วมในพิธีกรรมของพระพุทธศาสนาที่ปรากฏในประเพณีเลี้ยงแสงฯ คือ การถวายทานเพื่ออุทิศส่วนบุญถึงดวงวิญญาณของปู่ย่าตายายหรือสรรพสัตว์โดยจัดงานอย่างครื้นเครงและถวายทานที่วัด ประเพณีเลี้ยงแสงที่บ้านนาแผกที่โดดเด่นและแตกต่างจากที่อื่น คือมีการจัดงานปีละ 2 ครั้ง คือครั้งที่ 1 จัดวันขึ้น 3 ค่ำเดือนสาม เพื่อเป็นการบอกกล่าวให้ผีแสง หรือปู่ตาได้รับรู้ว่าถึงฤดูกาลเตรียมตัวปลูกข้าวและครั้งที่ 2 จัดวันขึ้น 3 ค่ำ เดือน 6 เพื่อเป็นการบอกกล่าวว่าถึงเวลาปลูกข้าว ทำนา ทำไร่ และขอพรให้มีผลการเพาะปลูกดีและเจริญงอกงาม