วารสารมนุษยวิชาการ

พุทธศาสนากับเยาวชนในยุคสังคมเอไอ

พระมหานพดล มีคำเหลือง — 2025-12-02

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทและความสำคัญของพุทธศาสนาในบริบทของสังคมยุคปัญญาประดิษฐ์หรือเอไอ ซึ่งเป็นยุคที่เทคโนโลยีดิจิทัลเข้ามามีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตของมนุษย์ ทั้งด้านการคิด การทำงาน ความสัมพันธ์ และการสร้างอัตลักษณ์ ซึ่งเอไอสามารถสร้างประสิทธิภาพและความสะดวกสบายในระดับโครงสร้างทางสังคม แต่ก็ไม่สามารถตอบโจทย์ด้านจริยธรรม ความหมายของชีวิตหรือการพัฒนาจิตใจ พุทธศาสนาในฐานะระบบความรู้ทางจิตวิญญาณและส่งเสริมจริยธรรมในการถ่วงดุลและเสริมสร้างความตระหนักรู้ในมิติเชิงคุณค่าที่ลึกซึ้งผ่านหลักธรรม บทความยังชี้ให้เห็นถึงความท้าทายใหม่เชิงจริยธรรมของเอไอ ความเปลี่ยนแปลงของตัวตนกับเยาวชน ซึ่งสามารถใช้หลักพุทธธรรมเป็นกรอบแนวคิดในการวิเคราะห์และเสนอแนวทางแก้ไข เพื่อพัฒนาปัญญาเชิงจริยธรรมของมนุษย์ในยุคที่เทคโนโลยีภายนอกเจริญก้าวหน้า แต่จิตใจภายในยังต้องการการฝึกฝนและตื่นรู้เพื่อความเป็นมนุษย์อย่างแท้จริง

การพัฒนาทักษะชีวิตของนักศึกษามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยด้วยกระบวนการสังคมสงเคราะห์เชิงพุทธ: รูปแบบใหม่ในยุคดิจิทัล

ปริญญา ตรีธัญญา — 2025-12-12

บทความวิชาการนี้นำเสนอรูปแบบการพัฒนาทักษะชีวิตของนักศึกษามหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ด้วยกระบวนการสังคมสงเคราะห์เชิงพุทธที่ผสานเทคโนโลยีดิจิทัลในยุคปัจจุบัน โดยการศึกษาจากเอกสาร งานวิชาการ และกรณีศึกษาที่เกี่ยวข้อง ผลการศึกษาพบว่าทักษะชีวิตในศตวรรษที่ 21 จำเป็นต้องบูรณาการหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา รวมทั้งสังคหวัตถุ 4 โยนิโสมนสิการ อิทธิบาท 4 และอัตถะ 3 กับกระบวนการสังคมสงเคราะห์ที่เป็นระบบและการใช้เทคโนโลยีอย่างสร้างสรรค์ กิจกรรมที่เหมาะสม ได้แก่ การเสวนาออนไลน์ เวิร์กช็อปฝึกคิดวิเคราะห์ กิจกรรมจิตอาสาดิจิทัล และการอบรมการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม ผลการสังเคราะห์ชี้ให้เห็นว่า นักศึกษาสามารถพัฒนาทักษะชีวิตและคุณธรรมจริยธรรมได้อย่างมีประสิทธิภาพ พร้อมเผชิญกับความท้าทายในยุคดิจิทัลอย่างยั่งยืน องค์ความรู้ใหม่จากบทความนี้ คือ การนำเสนอรูปแบบการพัฒนาทักษะชีวิตนักศึกษาด้วยกระบวนการสังคมสงเคราะห์เชิงพุทธในยุคดิจิทัล ซึ่งมีลักษณะเฉพาะและจุดเด่นที่แตกต่างจากรูปแบบการพัฒนาทักษะชีวิตแบบดั้งเดิม

ชาดกวิเคราะห์: ว่าด้วยเรื่องข้อคิดจากพฤติกรรมสุนัข

พระปลัดระพิน พุทฺธิสาโร — 2025-12-12

บทความเรื่องชาดกวิเคราะห์: ว่าด้วยเรื่องข้อคิดจากพฤติกรรมสุนัข มีเป้าหมายเพื่อยกธรรมะจากชาดก โดยมีหมาหรือสุนัขเป็นส่วนสำคัญในเรื่องโดยมีที่มาจากชาดกในพระพุทธศาสนา ใช้วิธีการศึกษาจากเอกสารและงานวิจัย เขียนนำเสนอในรูปแบบบทความวิชาการ ในการศึกษาชาดกในพระพุทธศาสนาที่ถูกใช้เป็นกรอบในการยกคติธรรมและอธิบายพระพุทธศาสนา โดยในเรื่องจะมีสุนัขเป็นฐานในการอธิบายของเรื่องจริงเรียกว่า “ธรรมะจากปากสุนัข” ที่มีเป้าหมายเพื่อการส่งเสริมจริยธรรมอันส่งผลเป็นพฤติกรรมและจริยธรรมใหม่โดยมีสุนัขมาเป็นตัวเอกของเรื่อง ภายใต้กรอบของ “ธรรมะ” โดยมีสุนัขที่ปรากฏในชาดกเป็นฐานของเรื่อง องค์ความรู้ใหม่ที่ได้รับจากการศึกษาครั้งนี้ คือ ชาดกทั้ง 2 เรื่อง เป็นเรื่องที่เนื่องด้วยสุนัขซึ่งสะท้อนองค์ความรู้โดยมีฐานของปัญญามาเป็นแนวทางในการแก้ปัญหาอย่างถูกต้องและมีคุณธรรม

การเปรียบเทียบความต้องการการเข้าศึกษาต่อปริญวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬาของนักเรียนในพื้นที่การศึกษาเขต 10

กาญจนาถ อุดมสุข — 2025-12-02

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ คือ 1. เพื่อศึกษาระดับความรู้จักสาขาวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬาและสถาบันที่เปิดสอน 2. เพื่อเปรียบเทียบระดับความรู้จักสาขาวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬาและสถาบันที่เปิดสอน 3. เพื่อศึกษาความต้องการและความคาดหวังของนักเรียนที่มีต่อการเข้าศึกษาต่อระดับปริญญาตรี สาขาวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬาในด้านการจัดการเรียนการสอน และความคาดหวังต่อแนวทางการเรียนระดับปริญญาตรี ความคาดหวังในการเรียนวิชาชีพ และคาดหวังในการประกอบอาชีพหลังสำเร็จการศึกษา เป็นการวิจัยเชิงปริมาณ เครื่องมือวิจัย คือ แบบสอบถาม กลุ่มเป้าหมาย คือ นักเรียนมัธยมปลายผู้ตอบแบบสอบถามจำนวน 442 คนจากพื้นที่การศึกษาเขต 10 (สมุทรสาคร สมุทรสงคราม เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์) วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ และการวิเคราะห์ความแปรปรวนทางเดียว ผลการวิจัยพบว่า เพศต่างกันไม่มีความแตกต่างในการรู้จักสาขาวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬา โรงเรียนต่างกันรู้จักสาขาวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬาต่างกัน โดยสมุทรสงครามรู้จักน้อยที่สุด ส่วนจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นมหาวิทยาลัยที่รู้จักมากที่สุด (19.53%) ถัดมาเป็นกลุ่มมหาวิทยาลัยเอกชน (17.45%) และมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ (14.34%) การเรียนแบบภาคปกติเป็นสิ่งที่นักเรียนต้องการมาก (61.54%) รองมาเป็นภาคพิเศษ (5.20%) และเลือกทั้ง 2 รูปแบบ (30.32%) พบผู้เลือกเรียนแบบออนไลน์ไม่ระบุเวลาในระดับมาก ผลวิจัยด้านการศึกษาต่อนักเรียนคาดหวังให้สถาบันอุดมศึกษามีอุปกรณ์เครื่องมือ/ห้องปฏิบัติการที่ทันสมัยมากที่สุด รองลงมา คือ อาจารย์/ผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาชีพเป็นผู้ให้ความรู้และเน้นเรียนปฏิบัติ ส่วนด้านวิชาชีพ คาดหวังเรื่องการถ่ายภาพนิ่งและภาพเคลื่อนไหว และการเรียนรู้สื่อใหม่ สื่อมัลติมีเดียและสื่อสังคมออนไลน์มากที่สุด รองมาเป็นโฆษณา ประชาสัมพันธ์ สื่อสารการตลาดบูรณาการ สื่อสารแบรนด์ โดยหลังจากสำเร็จการศึกษา มีความคาดหวังจะเป็นผู้ประกอบการสื่ออิสระมากที่สุด รองลงมาเป็นนักจัดกิจกรรมกีฬา และช่างภาพกีฬา องค์ความรู้จากการวิจัย คือ สาขาวิชาสื่อสารมวลชนทางการกีฬาต้องประชาสัมพันธ์ให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น เพิ่มภาคพิเศษให้เลือกเรียนออนไลน์ การจัดกิจกรรมโดยใช้สื่อใหม่ ปูพื้นฐานวิชาชีพสื่อแก่นักเรียน รวมถึงการเตรียมห้องปฏิบัติการที่ทันสมัย ผู้สอนที่เชี่ยวชาญ และวิชาการประกอบการด้านธุรกิจสื่อเพื่อรองรับอาชีพอิสระหลังจบการศึกษา