แนวทางในการปรับปรุงการจัดการโซ่อุปทานกล้วยไม้ในจังหวัดสมุทรสาคร

บทคัดย่อ

            การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาปัญหาและอุปสรรคที่เกิดขึ้นในกระบวนการจัดการห่วงโซ่อุปทานของกล้วยไม้ในจังหวัดสมุทรสาคร และ (2) เสนอแนวทางปรับปรุงการจัดการห่วงโซ่อุปทานของกล้วยไม้ในจังหวัดสมุทรสาคร การศึกษาครั้งนี้ใช้การสัมภาษณ์เชิงลึก เพื่อเก็บข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 10 ท่าน ซึ่งเป็นผู้มีส่วนเกี่ยวข้องในห่วงโซ่อุปทานการผลิตกล้วยไม้ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ โดยคัดเลือกด้วยวิธีการสุ่มแบบเจาะจง และใช้แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้างเป็นเครื่องมือในการรวบรวมข้อมูล ใช้ทฤษฎีแบบจำลองการจัดการห่วงโซ่อุปทาน (SCOR Model) ในการวิเคราะห์กระบวนการภายในห่วงโซ่อุปทานทั้ง 5 ด้าน พบปัญหาที่แตกต่างกันในแต่ละระดับ โดยต้นน้ำประสบปัญหาด้านการวางแผน ขาดข้อมูลตลาดที่เป็นปัจจุบัน และมีต้นทุนวัตถุดิบสูง กลางน้ำเผชิญกับความไม่แน่นอนของตลาด ขาดการสนับสนุนต่อเนื่องจากภาครัฐ ประสบปัญหาคุณภาพวัตถุดิบไม่สม่ำเสมอ และมีความเสี่ยงจากภัยธรรมชาติและโรคระบาด และปลายน้ำขาดระบบการจัดการคำสั่งซื้อที่มีประสิทธิภาพ มีข้อจำกัดด้านงบประมาณ และประสบปัญหาความเสียหายระหว่างการขนส่ง แนวทางการปรับปรุงกิจกรรมต้นน้ำ กลางน้ำ และปลายน้ำ ประกอบด้วย (1) กิจกรรมต้นน้ำ ควรเน้นการวางแผนร่วมกับเกษตรกร การบริหารสินค้าคงคลังด้วยระบบ FIFO ลดภาษีนำเข้าเครื่องจักรและสารเคมี พัฒนาบุคลากร และปรับปรุงบรรจุภัณฑ์ (2) กิจกรรมกลางน้ำ ควรมุ่งสร้างเครือข่ายข้อมูล รวมกลุ่มเกษตรกร พัฒนาความรู้การใช้ปุ๋ยและสารเคมี ปรับปรุงสายพันธุ์ และสร้างช่องทางจำหน่าย ทั้งการลงทุนระบบขนส่งและการใช้บริการภายนอก และ (3) กิจกรรมปลายน้ำ ควรเน้นการใช้ฐานข้อมูลวิเคราะห์ยอดขาย พัฒนาการบริหารบุคลากร สร้างเครือข่ายพันธมิตร พัฒนาระบบห้องเย็น ป้องกันการปนเปื้อน ติดตามสถานะการจัดส่ง และวิเคราะห์สาเหตุการส่งคืนเพื่อปรับปรุงคุณภาพสินค้า ซึ่งงานวิจัยนี้อาจช่วยเสริมสร้างความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ เพื่อให้ธุรกิจการเพาะปลูกกล้วยไม้เป็นไปได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น