ประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการสุขภาพของพระคิลานุปัฏฐาก กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ประเทศไทย
คำสำคัญ:
พระคิลานุปัฏฐาก, การจัดการสุขภาพพระสงฆ์, อาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด (อสว.)บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประสิทธิผลของรูปแบบการจัดการสุขภาพของพระคิลานุปัฏฐาก 2) ศึกษาความพึงพอใจของการอบรมพัฒนาศักยภาพ ความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับพระคิลานุปัฏฐาก 3) ศึกษาปัญหาอุปสรรค ข้อเสนอแนะ แนวทางการพัฒนาหลักสูตรการอบรมพัฒนาศักยภาพความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับพระคิลานุปัฏฐาก โดยใช้ข้อมูลทุติยภูมิจากการอบรมพัฒนาศักยภาพความรอบรู้ด้านสุขภาพสำหรับพระคิลานุปัฏฐากของกรมอนามัย เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์ ประชากรเป็นกลุ่มพระคิลานุปัฏฐาก 273 รูป สุ่มตัวอย่างแบบง่าย 174 รูป กระจายตามสัดส่วนของประชากรในแต่ละภาค เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบบันทึกคะแนนก่อน-หลังการอบรม แบบบันทึกผลการฝึกทักษะปฏิบัติงาน การวิเคราะห์ข้อมูล สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า
1. กลุ่มตัวอย่างทั้งหมด 174 คน ภาคเหนือ 39 คน (ร้อยละ 22.4) ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 53 คน (ร้อยละ 30.5) ภาคกลาง 42 คน (ร้อยละ 24.1) ภาคใต้ 40 คน (ร้อยละ 23.0) และพบความแตกต่างของค่าเฉลี่ยระดับความรู้ก่อนและหลังการอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (p = .000)
2. ความพึงพอใจของการอบรมพบว่าการถ่ายทอดความรู้ของวิทยากรมีความชัดเจน อยู่ในระดับมากที่สุดร้อยละ 62
3. ข้อเสนอแนะ ภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรสนับสนุนการพัฒนาศักยภาพพระคิลานุปัฏฐาก อย่างต่อเนื่อง ปรับปรุงเนื้อหา รูปแบบการอบรม และการติดตามประเมินผล ทั้งแบบ onsite และ online ให้ทันสมัยตามหลักการด้านการแพทย์และสาธารณสุข และความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่เปลี่ยนแปลงไป รวมทั้งสำรวจความพึงพอใจของผู้เข้ารับการอบรม ครูพี่เลี้ยงและผู้เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดประสิทธิผลสูงสุดในการดูแลรักษาพระสงฆ์ที่อาพาธอันจะเป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนาสืบไป
เอกสารอ้างอิง
กรมอนามัย. (2567ก). แนวทางหลักเกณฑ์ในการคัดเลือกพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.) ดีเด่น ประจำปี 2567. กลุ่มพัฒนาระบบส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุและเครือข่าย สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย.
กรมอนามัย. (2567ข). แนวทางการอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด - อสว.) ในหลักสูตรการดูแลผู้สูงอายุ 20 ชั่วโมง ฉบัับปรับปรุง ปี พ.ศ. 2567. กลุ่มพัฒนาระบบส่งเสริมสุขภาวะผู้สูงอายุและเครือข่าย สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย
เยาวเรศ วงศาสุลักษณ์. (2566). ประเมินผลกระบวนการพัฒนาศักยภาพพระคิลานุปัฏฐาก พื้นที่กรุงเทพมหานครด้านการดูแลสุขภาพช่องปาก. วารสารวิชาการสาธารณสุข, 32(2), 227-239. https://thaidj.org/index.php/JHS/article/view/13614
โรงพยาบาลสงฆ์. (2565). รายงานประจำปี 2565. https://www.priest-hospital.go.th/pdf/2565/mobile/index.html
ศรีเมือง พลังฤทธิ์. (2562). สถานะสุขภาพและแนวทางการสร้างเสริมสุขภาพของพระภิกษุสงฆ์ อําเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 37(2), 133-142. https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jnat-ned/article/view/200812
สำนักอนามัยผู้สูงอายุ. (2562). คู่มือแนวทางการอบรมหลักสูตรการอบรมพระคิลานุปัฏฐาก (พระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพประจำวัด-อสว.) ขั้นต้นหลักสูตร 35 ชั่วโมง. สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. https://eh.anamai.moph.go.th/th/elderly-manual/214080
อุมาพร นิ่มตระกูล และพระวิสิทธิ์ ฐิตวิสิทโธ. (2563). พฤติกรรมสุขภาพของพระสงฆ์กับความรอบรู้ด้านสุขภาพจากพระคิลานุปัฏฐากสู่พระนักสื่อสารในเขตสุขภาพที่ 1. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 11(1), 33-51. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/JBS/article/view/240615